باسمه تعالی
پیامبر ( ص ) و عدالت اجتماعی
چکیده
پیامبر اکرم ( ص ) مجری دینی است که از عدالت کیل و میزان ، یعنی از اجرای عدالت و قسط در میان معاملاتی که در اجتماع صورت می گیرد ، از سخن گفتن به عدالت در بین گروه های اجتماع که هر چند از خویشاوندان باشند، در آیات نورانی خود بدین گونه سخن می راند « وَ اَوفوا الکَیلَ وَ المیزانَ بالقِسطِ . . . وَ اِذا قُلتُم فَاعدِلوا و لَوکانَ ذاقُربی »
پیامبر اکرم ( ص ) پیرو قرآنی است که آیاتش متذکّر می شوند ، هر کس پاداش عمل خود را کاملاً دریافت خواهد کرد و به هیچ کس ستمی نمی شود . قرآنی که در دادن قرض و نسیه در میان اهل ایمان از کاتبی درستکار و عادل سخن می گوید که از نوشتن اِبا نکند و مدیون باید امضا کند و از خدا بترسد و اگر مدیون ، سفیه یا صغیر باشد و صلاحیّت امضا کردن ندارد ، پس ولیّ او به عدل امضا کند و حتّی در معاملات چه کوچک و چه بزرگ در نوشتن با تاریخ معیّن مسافحه نکنند تا نزاعی پیش نیاید و این نزد خدا عادلانه تر و درست تر است. پیامبر مأمور اجرای قرآنی است که بلندترین آیة خود را به اموری اختصاص داده که در اجتماع و بین مردم انجام می گیرد، به اموری که از ضایع شدن حقّ مردم جلوگیری کند و عدالت و قسط را میان آنان رواج دهد . چون بیشتر اختلافات بین افراد اجتماع ناشی از سوء استفاده ها و طمع ورزیها و ستم کاریهای افراد سودجو و منفعت طلب است و قرآن برای اجرای عدالت، این ترازوی خدا بر زمین ، به انسان ها هشدار می دهد .
پیامبر عدالت محور که برای بشر و بشریّت دل می سوزاند و در این راه محنت ها کشید ، جهت برپایی عدالت اجتماعی و رساندن توده های مستضعف و ناتوان اجتماع به سر منزل سعـادت و نیل به سـاحل نجات به قدری رنج و حرمان چشید که خود در این مورد بیان داشت که « ما اوذی نبیٌّ قطٌّ ما اوذیتُ . » هرگز هیچ پیامبری به مثل آنچه من آزرده شدم ، رنجور نشد .
سیرة پیـامبر (ص) را در اجـرای عـدالت اجتمـاعی در بخش های زیر مورد بررسی قرار می دهیم:
1 ـ پیامبر ( ص ) و عدالت در اجرای قانون
2 ـ پیامبر ( ص ) و حکومت عادلانة اسلامی
3 ـ پیامبر ( ص ) و روش عدالت گرایانة حقّ شهروندی
4 ـ پیامبر ( ص ) و تنظیم پیمان نامه میان مسلمانان ( مهاجر و انصار ) و یهودیان مدینه بر اساس عدالت اجتماعی
5 ـ پیامبر ( ص ) و عدالت میان امّت خدا
6 ـ روش عدالت گرایانة پیامبر ( ص ) در مورد برابری انسانها و ارزش گذاری بر اساس تقوی
7 ـ روش عدالت گرایانة پیامبر ( ص ) با زنان و همسران
8 ـ دوران جاهليّت و عکس العمل پیامبر ( ص ) در مقابله با ستم و زورگویی
9 ـ روش عادلانة پیامبر در تقسیم بیت المال و یا غنایم جنگی
10 ـ پیامبر ( ص ) و روش عادلانة تقسیم ثروت با پرداخت خمس و زکات
11 ـ پیامبر ( ص ) و مواسات و مساوات
12 ـ روش عدالت آمیز پیامبر ( ص ) در پرداخت وام
من ا . . . التّوفیق
زهرا خلفی
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد دزفول
دی ماه 1385
:: موضوعات مرتبط:
مقالات ،
پیامبر ( ص ) و عدالت اجتماعی،
امنیت پایدار و آرامش روانی جامعه در قرآن،
،
:: برچسبها:
سید حسن حجازی,
زهراخلفی,
پیامبر و عدالت اجتماعی,